Баш бит Сайланган мәкалә Яхшы мәкалә Сез беләсезме? Сайланган исемлекләр һәм порталлар Сайланган рәсем Бу көнне ... (18 март) Вакыйгалар Туулар Вафатлар Сайланган мультимедиа Өмә Башка бүлекләр Тугандаш проектлар НавигацияМобиль юрамаWikiquote проектыЯңартыргаMeta-WikiВикикитапВикиөзекВикиханәВикисәфәрБитне яңартырга
чир.мари халкыныңфин-угыр телләренеңфин-пермь телләреТауБолынРусия ФедерациясендәТуймазыНефАЗНефтекамаСтаврополь
Көньяк Осетияда
ирекле эчтәлеккүптелле
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eяшерергәu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="tt" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="plainlinks" style="border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 1px;"u003Enu003Cdiv style="float:right"u003Eu003Ca href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg" class="image"u003Eu003Cimg alt="Сөембикә м.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/6/68/%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg/60px-%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg" decoding="async" width="60" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/6/68/%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg/90px-%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/6/68/%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg/120px-%D0%A1%D3%A9%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA%D3%99_%D0%BC.jpg 2x" data-file-width="354" data-file-height="479" /u003Eu003C/au003E u003Ca href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Sadretdin_Maksudov.jpeg" class="image"u003Eu003Cimg alt="Sadretdin Maksudov.jpeg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sadretdin_Maksudov.jpeg/60px-Sadretdin_Maksudov.jpeg" decoding="async" width="60" height="82" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sadretdin_Maksudov.jpeg/90px-Sadretdin_Maksudov.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sadretdin_Maksudov.jpeg/120px-Sadretdin_Maksudov.jpeg 2x" data-file-width="397" data-file-height="542" /u003Eu003C/au003E u003Ca href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Bulgarlar1.jpg" class="image"u003Eu003Cimg alt="Bulgarlar1.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/0/0a/Bulgarlar1.jpg/98px-Bulgarlar1.jpg" decoding="async" width="98" height="83" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/0/0a/Bulgarlar1.jpg/147px-Bulgarlar1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/tt/thumb/0/0a/Bulgarlar1.jpg/196px-Bulgarlar1.jpg 2x" data-file-width="399" data-file-height="339" /u003Eu003C/au003Eu003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1000px; margin: 5px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 10pt; position: relative;"u003Eu003Ca href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_4.0" title="Проект:Татар 4.0"u003E«u003Ciu003EТатар 4.0u003C/iu003E» — халкыбыз белән бәйле истәлекле урыннар, шәхесләр һәм вакыйгалар турында мәкаләләр яз һәм призлар от!u003C/au003Eu003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1000px; margin: 5px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 10pt; position: relative;"u003Eu003Ca href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_4.0" title="Проект:Татар 4.0"u003E«u003Ciu003ETatar 4.0u003C/iu003E» — xalqıbız belän bäyle istälekle urınnar, şäxeslär häm waqiğalar turında mäqälälär yaz häm prizlar ot!u003C/au003Eu003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1000px; margin: 5px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 10pt; position: relative;"u003Eu003Ca href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_4.0" title="Проект:Татар 4.0"u003Eu003Ciu003E!تاتار 4.0»u003C/iu003E — حالقبز بلەن بەيلىٰ ئىستەلكلىٰ ئورنلار, شەحسلەر ھەم ۋاقىغالار تورندا مەقەلەلەر ياز ھەم پرىزلار ئۈت»u003C/au003Eu003C/divu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Баш бит
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
| ||||
География
Мәдәният
Тарих
Кино
Фән
Биология
Татарстан
СпортНичек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама | Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек |
Сайланган мәкалә
Чирмеш теле яки Мари теле (чир. Марий йылме) — мари халкының туган теле, фин-угыр телләренең фин-пермь телләре төркеменә керә.
Чирмеш телендә 2 төп сөйләм бар: Тау һәм Болын. Болын чирмеш теленең ике шивәсе бар: Көнчыгыш (урал) сөйләше һәм Төньяк-көнбатыш сөйләше.
Чирмеш (мари) телләрендә исемнәр сан, килеш, зат һәм тартым буенча төрләнә.
Күплек сан категориясе башлыча “-влак” кушымчасы белән билгеләнә, “-шамыч” кушымчасы сирәгрәк кулланыла: пӧрт-влак, пӧрт-шамыч — өйләр; ача-влак — әтиләр; пасу-влак, пасу-шамыч — кырлар. Күмәк күплек сан кушымчасы “мыт” кеше исемнәренә, фамилияләргә һәм туганлык-кардәшлек атамаларына ялгана: Сапаевмыт — Сапаевлар; Эчанмыт — Эчаннар; ачамыт — әтиләр. Ә “ла” кушымчасы кайбер очракларда һәм башлыча күплек санның урын һәм юнәлтү килешләрендә генә актив кулланыла: яллаште — авылларда; яллашке — авылларга.
Татар телен белгән кеше чирмеш теле синтаксисын җиңел үзләштерә. Чирмеш һәм татар телләре җөмләләренең гомуми төзелеше бик охшаш. Ике телдә дә фикер йөртү рәвеше бер үк табигый мантыйк калыбына салынган. Гади җөмләләрдә дә, катлаулыракларында да хәбәрнең иң мөһим өлеше җөмлә азагында урнаштырыла: Тудо книгам лудеш. — Ул китап укый. Ме чодыраш каена. — Без урманга барабыз. Тыйын йоратыме туныктышет кӧ? — Синең яраткан укытучың кем?
↪ Дәвамы
Яхшы мәкалә
Кама автомобиль заводы (кыскача — КамАЗ, тулы исеме — "КАМАЗ" ААҖ, инглизчә — Publicly Traded Company KAMAZ, PTC KAMAZ) — зур йөк автомобильләре җитештерүче предприятие, хәзерге вакытта "Ростех" дәүләт берләшмәсенә керә.
"КамАЗ" 1969 елда зур йөк автомобильләре җитештерү буенча заводлар комплексы ("КамАЗ" җитештерү берләшмәсе) буларак барлыкка килде. Предприятие үзенең тарихын 1969 елның 14 декабреннән — беренче җитештерү объекты төзеләчәк урында нигез чокыры казый башлаган көннән исәпли.
Беренче КамАЗ автомобильләре 1976 елның 16 февралендә җитештерелде. Шуннан соңгы 41 ел эчендә (2017 ел азагына кадәр) предприятиедә 2 237 364 йөк автомобиле һәм 2,8 миллионнан артык йөрткеч эшләнгән.
"КамАЗ" Татарстанда иң егәрле сәнәгать берләшмәсе булып санала. Русия Федерациясендә иң эре автомобиль корпорациясе. “КамАЗ” — Советлар Берлегендә беренче акционерлык җәмгыяте (1990).
"КамАЗ" ширкәтенә 96 предприятие керә, алар арасында "Туймазы автобетоновоз заводы", "НефАЗ" (Нефтекама шәһәре) һәм "Автоприцеп-КАМАЗ" (Ставрополь шәһәре) оешмалары бар.
↪ Дәвамы
Сез беләсезме?
Идегәйнең Мәскәүне камавын Тарковский «Андрей Рублёв» фильмында күрсәтә.
ССРБ гәҗитләренең зурлыгы тематикага һәм статуска бәйле була.
Айда урнашкан бердәнбер һәйкәл алюминийдан эшләнгән.
Карелиядә табылган петроглифларга — 5,5 мең ел.
Украин фольклорында татар кенәзлегенә нигез салучы образы бар.
Вьетнам музеенда дөньяда иң күп Чам халкы сыннары тупланган.
Бөекбритания тораташларының иң зурысының авырлыгы — 40 тонна.
Татар әбисе-суперстар җырчы карьерасын 72 яшендә башлап җибәрә.
Мариларның ышанулары һәм Һинд дине арасында параллельләр үткәреп була.
Борынгы фарсы шәһәре көчле җир тетрәүгә чыдарлык итеп төзелгән.- Дөньяда бердәнбер тулы бер фәнни мәктәпнең мемориаль музее — Казанда.
Сайланган исемлекләр һәм порталлар
| Сайланган cоңгы портал: |  | Татарлар тарихы |
| Сайланган cоңгы исемлек: |  | Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге |
Сайланган рәсем
Көннең cайланган рәсемe |
|---|
 |
Калып:Potd/2019-03-18 (tt-cyr) |
Бу көнне ... (18 март)
АКШта Милли биодизель көне, 
Бразилиядә Милли яһүдләр иммиграциясе көне, Көньяк Осетияда 1991 елгы Еред авылы фаҗигасы корбаннарын искә алу көне,
Төркиядә Чанаккале бәрелешләрендә шәһит булганнарны искә алу көне,
Франциядә Париж коммунасы игълан ителү көне, һ.б.
Вакыйгалар
Вакыйгалар
1241 — монгол гаскәрләре Краковны тар-мар итәләр.
1922 — Махатма Ганди инглиз колониаль хөкүмәте тарафыннан 6 елга тоткарлана.
1965 — Алексей Леонов тарихта беренче тапкыр ачык космоска чыга.
Туулар
Туулар
1936 — татар шагыйрәсе Клара Булатова.
1954 — татар язучысы Вахит Имамов.
1959 — француз кинорежиссеры, сценарист һәм продюсер Люк Бессон.
1968 — татар җырчысы Вил Усманов.
Вафатлар
Вафатлар
1584 — рус патшасы Иван IV (Явыз Иван) үлә.
1963 — татар артисты Хәлил Әбҗәлилов бакыйлыкка күчә.
Сайланган мультимедиа
Көннең сайланган мультимедиасы |
|---|
 Медияфайл уйнату |
Калып:Motd/2019-03-18 (tt-cyr) |
Өмә
| Соңгы өмәләр: |
Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру 
Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту
Башка бүлекләр
Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.
Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.
Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.
Тугандаш проектлар
Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:
 |  |  |  |  |  |  |
Meta-Wiki Вики-проектлары | Викисүзлек Күптелле сүзлек | Викикитап Ирекле дәреслек | Викихәбәрләр Ирекле яңалыклар | Викиөзек Өзекләр җыентыгы | Викиханә Ирекле китапханә | Викисәфәр Юл күрсәткече |
Deutsch (Алманча) –
English (Инглизчә) –
Español (Испанча) –
Français (Франсузча) –
日本語 (Японча) –
Português (Португалча) –
Русский (Русча) –
Türkçe (Төрекчә) –
Тулы телләр исемлеге
Азәрбайҗанча –
Башкортча –
Кырым татарча –
Чуашча –
Гагаузча –
Каракалпакча –
Карачай-Балкарча –
Казакъча –
Кыргызча –
Төрекмәнчә –
Төрекчә –
Татарча –
Тывача –
Уйгырча –
Үзбәкчә –
Якутча
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.232","walltime":"0.355","ppvisitednodes":"value":1231,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":57535,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":26171,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 146.996 1 -total"," 88.11% 129.514 10 Калып:DIV-өлеше"," 23.66% 34.779 1 Калып:Баш_бит/Вакыйгалар/18_март"," 14.71% 21.630 1 Калып:Баш_бит/Тугандаш_проектлар"," 12.27% 18.031 7 Калып:Рәсем"," 9.40% 13.823 4 Калып:Nobr"," 6.42% 9.434 1 Калып:USA"," 5.90% 8.671 1 Калып:Баш_бит/Сайланган_рәсем"," 5.89% 8.660 1 Калып:Баш_бит/Сайланган_мультимедиа"," 5.78% 8.495 1 Калып:Баш_бит/Сайланган_мәкалә"],"cachereport":"origin":"mw1283","timestamp":"20190318054238","ttl":3600,"transientcontent":true););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0411u0430u0448 u0431u0438u0442","url":"https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q5296","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q5296","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"u0424u043eu043du0434 u0412u0438u043au0438u043cu0435u0434u0438u0430","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2003-12-03T14:03:00Z","dateModified":"2018-07-03T20:30:18Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d7/Iglesia_sumergida_de_San_Nicol%C3%A1s%2C_lago_Mavrovo%2C_Macedonia%2C_2014-04-17%2C_DD_11.JPG"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":136,"wgHostname":"mw1257"););
