Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 99.424 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Рендгенска кристалографија — техника која се користи за одредување на атомската и молекуларната структура на даден кристал. Кристалната структура предизвикува дифракција на влезен рендгенски зрак (Х-зрак) во мноштво на специфични правци. Со мерење на аглите и интензитетите на овие дифракциони зраци, кристалографот може да создаде тридимензионална слика (дифрактограм) за електронската густина во кристалот. Од оваа електронска густина може да се утврдат средните положби на атомите во кристалот, како и нивните хемиски врски, нивниот кристалографски неред и разни други информации.

Бидејќи многу материјали можат да формираат кристали (солите, металите, минералите, полуспроводниците и разни неоргански, органски и биолошки соединенија) рендгенската кристалографија е фундаментална метода во развојот на многу научни полиња. На почетоците, со оваа метода се одредувала големината на атомите, должините и типовите на хемиските врски и разликите на атомско ниво помеѓу различни материјали, особено минералите и легурите. Исто така, со оваа метода била откриена структурата и функцијата на многу биолошки молекули, вклучувајќи ги витамините, белковините и нуклеинските киселини. Рендгенската кристалографија сè уште е најупотребуваната метода за карактеризирање на атомската структура на новите материјали.

Кај монокристалните мерења на дифракцијата на рендгенските зраци, кристалот се поставува на гониометар. Гониометарот се користи за позиционирање на кристалот во одредени насочености. Кристалот се осветлува со фокусиран монохроматски рендгенски зрак, при што создава дифракциона шема на правилно распоредени точки познати како рефлексии. Дводимензионалните слики направени на различни ориентации се претвораат во тридимензионален модел на електронска густина во кристалот со помош на математичкиот метод на Фуриеови трансформации, заедно со познати хемиски податоци за примерокот. Доколку кристалите се премногу мали или доколку внатрешната структура не им е доволно еднообразна, разложеноста може да биде слаба (нејасност) или да настанат грешки. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика и снимка на денот
Во воздухот (Airborne, 2008) — уметничка инсталација на Кристофер Клајн во облик на молекула од гас. Поставена е пред седиштето на хемиското претпријатие „Линде“ во Минхен.	Пушти снимка Пламените кули во Баку, Азербејџан.
други избрани слики	други избрани снимки

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека првото сметачко глувче е направено во 1964 г. како изум на американскиот инженер Даглас Енгелбарт?

... дека Русумскиот мост на реката Кагера го прешле дури 250 000 лица во рок од 24 часа, бегајќи во Танзанија од геноцидот во Руанда?

... дека целата Британска Индоокеанска Територија (аргипелагот Чагос) воопшто нема постојано население?

... дека стапчињата за јадење влегле во широка употреба дури за време на династијата Минг (XIV-XVII век), иако постоеле со илјадалетија?

... дека Општина Долнени има дури 184 познати археолошки наоѓалишта?

... дека споменикот „Валхала“ кај Регенсбург е здание во облик на антички храм кое ги чествува великаните од историјата на германските народи?

... дека во Македонија традиционално се користеле кирилични бројки наместо подоцна воведените арапски?

... дека Бања Банско е изградена од римскиот цар Каракала во III век?

... дека музејот Уфици во Фиренца еден од најстарите и најпосетуваните во светот?

... дека македонскиот народ во минатото галаксијата Андромеда ја нарекувал Гумно?

... дека Малдивите имаат просечна надморска висина од само 80 см?

... дека на Кавказот има дури три непризнаени држави — Апхазија, Јужна Осетија и Нагорно-Карабах (Арцах)?

... дека рускиот космонаут Алексеј Леонов е првиот човек во историјата кој излегол во отворена вселена?

... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?

... дека мексиканскиот цар Максимилијан I бил помлад брат на австрискиот цар Франц Јозеф I?

... дека првите градови настанале во Сумерија во IV милениум п.н.е.?

... дека Средноатлантскиот Гребен е дел од подводен верижен систем кој се протега 40.000 км низ целиот свет?

... дека англискиот збор Thursday (четврток) доаѓа од старонордискиот Þorsdagr, што значи „Ден на богот Тор“.

... дека сè до 2015 г. во Западните Фјордови на Исланд важел закон дека секој Баскиец виден на таа територија треба да се убие на лице место?

... дека меѓународниот стандарден книжен број (ISBN) е воведен во 1970 година?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 17 март 2019 г.

Настани:

1891	Воспоставена е првата телефонска врска меѓу Лондон и Париз. Првата телефонска линија во Европа беше отворена во 1877 година во Берлин, во Германија. Пет години подоцна Берлин ја доби првата телефонска централа само со 48 претплатници. Тоа беа почетоците на телефонскиот сообраќај кој со голема брзина го освои светот.
1947	Во Скопје е формирана првата хируршка клиника во Македонија.
1958	САД од космодромот „Кејп Каневерал“ во орбитата околу Земјата го лансираа вториот американски сателит „ Вангард I“.
1963	При ерупција на вулканот Агунг на индонезискиот остров Бали загинаа најмалку 11.000 луѓе.
1969	Голда Меир, како прва жена во историјата на Израел ја презеде должноста премиер.
1992	Република Македонија и Република Словенија воспоставија дипломатски односи.
1998	Џу Жунгѓи станал премиер на Кина.
2014	Властите на АР Крим објавуваат независност од Украина и доставуваат барање да станат федерална единица на Русија како Република Крим, притоа распишувајќи референдум кој завршува со огромна поддршка за предлогот.

Родени:

1834	Готлиб Вилхелм Дајмлер — германски инженер.
1919	Нет Кинг Коул — американски музичар.
1921	Иван Несторовски — македонски геолог.
1935	Владимир Поповиќ — српски и југолсовенски фудбалер и тренер.
1936	Никола Нака — македонски градежен инженер.
1938	Рудолф Нуреев — руски и советски балетан.
1939	Џовани Трапатони — италијански фудбалер и тренер.
1943	Газанфер Бајрам — македонски академски сликар.
1955	Гери Синис — американски глумец и режисер.
1959	Дени Ејнџ — американски кошаркар.
1964	Роб Лоу — американски глумец.
1967	Били Корган — американски рок-музичар, член на групата „Смешинг пампикнс“ (The Smashing Pumpkins).
1970	Флорин Радучоју — романски фудбалер.
1976	Алваро Рекоба — уругвајски фудбалер.
1983	Раул Меирелеш — португалски фудбалер.
1985	Дарио Каталдо — италијански велосипедист.
1986	Един Џеко — босански фудбалер.
1989	Шинџи Кагава — јапонски фудбалер.
1993	Кума Бабакар — сенегалски фудбалер.

Починале:

180	Марко Аврелиј — римски цар и стоички филозоф.
1782	Даниел Бернули — швајцарски лекар, физичар и математичар.
1956	Ирена Жолио-Кири — ќерка на Пјер и Марија Кири.
1973	Перл Бак — американска писателка.
1976	Лукино Висконти — италијански филмски режисер и сценарист, еден од зачетниците на неореалистичката филмска школа.
1988	Валтер Ниг — швајцарски теолог.
2010	Алекс Чилтон — американски поп-рок музичар, член на групата „Биг стар“ (Big Star).

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс ·
помош ·
кратко упатство ·
превод на статија ·
вашата прва статија ·
селска чешма ·
викисредби ·
начела и напатствија ·
категориски индекс ·
избрана содржина ·
добри статии ·
нови статии ·
потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.

Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.

На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич